Het hebben van een baan in loondienst is voor de meeste Nederlanders een belangrijke inkomstenbron. Als het inkomen van een baan wegvalt, ontstaat er vaak snel een probleem. Het inkomen kan stoppen door langdurig ziek zijn, of bijvoorbeeld het overlijden van een partner. Tijdens het afsluiten van een hypotheek bespreek je deze risico’s. De laatste jaren werd werkeloosheid niet direct als een risico gezien.
Nu de maatschappelijke situatie als gevolg van Covid-19 fors aan het veranderen is, zie je dat mensen dit risico ineens wel serieus nemen. Gaan er werkelijk massaontslagen vallen? Moet ik nu wel van baan wisselen? Risico’s kun je accepteren, vermijden of reduceren.
Ons bedrijf had vlak voor de coronacrisis twee vacatures openstaan. Er meldden zich weinig kandidaten en er waren er nog minder geschikt. We moesten snel schakelen, want de kandidaten konden op meerdere plaatsen een baan krijgen. We zaten in de tweede ronde van de gesprekken toen de corona-epidemie uitbrak. Vrijwel iedere kandidaat belde zelf af en liet weten toch maar even niet hun huidige vaste contract op te geven voor een tijdelijk exemplaar. Op die manier vermeden ze voor zichzelf het risico van het op korte termijn verliezen van hun baan. In je proeftijd of na het verlopen van je tijdelijke contract kun je immers ontslagen worden. Het kwam ons ook goed uit, want een van de vacatures wilden we ook even opschorten. Hoe anders was de situatie toen we twee maanden later de vacature weer openstelden. Er kwamen zeer veel reacties. Opvallend veel mensen uit de horeca solliciteerden. Ook waren er meerdere geschikte kandidaten en voelden we vrijwel geen druk.
Nu is onze ervaring geen blauwdruk voor hoe de markt zich ontwikkelt, maar we zagen de wereld wel snel veranderen. De werkeloosheid zal vrijwel zeker toenemen, maar het lijkt tot nu toe zeer onvoorspelbaar waar en hoe dit gebeurt. Sommige sectoren hebben het juist drukker gekregen, terwijl andere sectoren zoals de horeca een fors probleem hebben. Het kan goed zo zijn dat door alle overheidsmaatregelen het aantal ontslagen beperkt blijft. De werkeloosheidsuitkeringen zijn de afgelopen jaren versoberd, maar de financiële hulp van de overheid aan bedrijven voorkomt mogelijk uitkeringen. Wie zelf een buffer heeft voor tegenslagen als werkeloosheid kan zich gelukkig prijzen. Van wie hun baan behouden, zullen er veel de gevolgen van corona voelen: bonussen, provisie of overwerk verdwijnen.
Ik denk dat je als werknemer moet investeren in opleiding en digitale vaardigheden. Door de huidige maatschappelijke verandering neemt de digitalisering een enorme vlucht. Binnen een aantal maanden zijn veel digitale toepassingen zoals beeldbellen, thuiswerken en online vergaderen heel normaal geworden. Deze vaardigheden goed beheersen en kunnen toepassen is denk ik op termijn erg belangrijk. Op deze manier reduceer je de risico’s omdat je beter inzetbaar bent.
Daarnaast lijkt het een zekerheid dat zekerheden in onze maatschappij steeds minder worden. Dit is een ontwikkeling die je als werknemer beter kunt accepteren dan negeren. Je vermogen tot aanpassen zal een belangrijke vaardigheid moeten worden.